تختهای بیمارستانی، چه در بخشهای عادی و چه در بخشهای مراقبتهای ویژه، از جمله تجهیزات حیاتی در مراقبتهای نوین پزشکی به شمار میآیند. این تختها تنها جایگاهی برای استراحت بیماران نیستند، بلکه بستری برای امید، بهبودی و درمان محسوب میشوند. شاید بارها در بیمارستانها تختهای بیمارستانی را دیده باشید، اما آیا تاکنون به ساختار و اجزای تشکیلدهندهی آنها توجه کردهاید؟ هر جزء از این تختها وظیفهی خاصی دارد که در مجموع، آسایش و ایمنی بیماران را تضمین میکنند. در این مقاله، به بررسی دقیق اجزای اصلی تخت بیمارستانی میپردازیم و نقش هرکدام را در فراهم آوردن شرایط بهینه برای مراقبت پزشکی توضیح میدهیم.
اجزای اصلی تخت بیمارستانی کدام است؟
۱. چهارچوب تخت (Bed Frame)
چهارچوب تخت، ستون فقرات تخت بیمارستانی محسوب میشود. این بخش، وزن بیمار و تمام اجزای دیگر تخت را تحمل میکند. معمولاً این چهارچوب از فولاد مقاوم یا آلومینیوم ساخته میشود که علاوه بر استحکام بالا، مقاومت خوبی در برابر زنگزدگی دارد. تختهایی که نیاز به ثبات بیشتری دارند از چهارچوبهای فولادی سنگینتر استفاده میکنند، در حالی که تختهای قابل حمل بیشتر از آلومینیوم سبک ساخته میشوند.
چهارچوب برخی تختهای مدرن دارای قابلیت تنظیم ارتفاع یا تغییر زاویه در قسمتهای مختلف مانند سر، کمر و پا است. این ویژگیها امکان تطبیق وضعیت تخت با نیازهای پزشکی و راحتی بیمار را فراهم میکنند. همچنین برخی مدلهای پیشرفته دارای امکاناتی مانند جایگاه پایه سرم، نگهدارنده مانیتور و سایر تجهیزات پزشکی هستند که تخت را به یک ایستگاه پرستاری کامل تبدیل میکنند.
۲. نردههای ایمنی (Bed Rails)
نردههای اطراف تخت از مهمترین اجزای ایمنی آن محسوب میشوند. آنها از سقوط ناخواسته بیمار جلوگیری کرده و همچنین به عنوان تکیهگاه هنگام حرکت در بستر عمل میکنند. این نردهها در انواع مختلف نیمهبلند یا تمامقد طراحی میشوند تا بر اساس نوع بخش بیمارستان (مانند مراقبتهای ویژه یا توانبخشی) قابل تطبیق باشند.
نردههای مدرن قابلیت تنظیم دارند و پرستاران میتوانند بسته به شرایط، ارتفاع آنها را کم یا زیاد کنند. برخی مدلها نیز به حسگرهایی مجهز هستند که در صورت تلاش بیمار برای بلند شدن، هشدار میدهند. جنس این نردهها معمولاً از فلز یا پلاستیک مقاوم بوده و در مدلهای پیشرفتهتر دارای لبههای نرم یا ضربهگیر برای پیشگیری از آسیب هستند.
۳. تشک تخت (Mattress)
تشک تخت بیمارستانی نقشی کلیدی در راحتی و سلامت بیمار ایفا میکند. بهویژه برای بیمارانی که مدت طولانی بستری هستند، تشک مناسب میتواند از زخم بستر، خشکی عضلات و سایر مشکلات جلوگیری کند.
تشکها معمولاً چندلایه هستند و از مواد مختلفی مانند فوم، فوم حافظهدار، لاتکس یا تشکهای هوایی ساخته میشوند. فومها پشتیبانی عمومی خوبی دارند؛ فومهای حافظهدار با فرم بدن بیمار تطابق پیدا میکنند؛ لاتکس خاصیت ارتجاعی و تهویه بالا دارد؛ و تشکهای هوایی با تنظیم فشار هوا به شکل پویا، برای بیماران طولانیمدت ایدهآل هستند.
بسیاری از تشکها ضدآب و قابل شستوشو طراحی شدهاند و برخی نیز دارای روکشهای جداشدنی برای تعویض و تمیزکاری آسان هستند. یک تشک ایدهآل باید تعادل مناسبی بین راحتی و پشتیبانی ایجاد کند تا از فرو رفتن بدن و فشار بیش از حد روی نقاط حساس جلوگیری شود.
۴. چرخها و کاستورها (Casters and Wheels)
چرخها امکان جابجایی تخت را فراهم میکنند و در طراحی آنها، همزمان باید به تحرک، پایداری و ایمنی بیمار توجه شود. چرخهای بزرگتر برای عبور از سطوح ناهموار و چرخهای کوچکتر برای کنترل دقیقتر در فضاهای محدود استفاده میشوند.
این چرخها معمولاً از پلاستیک سخت یا فلز ساخته شدهاند و دارای قفلهایی برای تثبیت تخت در زمان عدم حرکت هستند. برخی مدلها دارای سیستم قفل مرکزی هستند که با یک دکمه، تمام چرخها را بهطور همزمان قفل یا آزاد میکند.
چرخهای گردان ۳۶۰ درجهای نیز برای چرخش آسان در فضای کم استفاده میشوند، اما برای کنترل دقیقتر ممکن است از قفل جهت نیز بهره گرفته شود. توان تحمل وزن این چرخها اهمیت زیادی دارد، زیرا باید علاوه بر بیمار، تجهیزات اضافی مانند مانیتور یا پایه سرم را نیز تحمل کنند.
۵. کنترلر الکتریکی دستی (Electric Hand Controller)
در تختهای مدرن، کنترلر الکتریکی دستی بخش مهمی از عملکرد تخت محسوب میشود. با استفاده از این دستگاه، بیمار یا پرستار میتواند ارتفاع و زوایای مختلف تخت را به راحتی تنظیم کند.
این کنترلرها معمولاً دارای چند دکمه با آیکونهای مشخص هستند و برخی از مدلها دارای نمایشگر LCD برای نمایش وضعیت فعلی یا ارائه گزینههای بیشتر هستند. دکمههای نور پسزمینهدار نیز برای استفاده در محیطهای کمنور تعبیه شدهاند.
برای جلوگیری از استفاده نادرست، برخی کنترلرها دارای قابلیت قفل یا سوئیچ ایمنی هستند. کابلها و پورتهای این دستگاهها نیز بهگونهای طراحی شدهاند که در برابر مشکلات الکتریکی مقاوم باشند. در برخی مدلها، قابلیتهایی نظیر ماساژ، تنظیم دمای تخت یا ذخیره تنظیمات رایج نیز وجود دارد.
گرانترین بخش تخت بیمارستانی چیست؟
معمولاً گرانترین بخش تخت، یا تشک آن است یا سیستم الکتریکی آن. تشکهای حافظهدار یا تشکهای هوایی پیشرفته با قابلیت تنظیم فشار، طراحی پیچیدهتری دارند و قیمت آنها میتواند از قیمت کل دیگر اجزا بیشتر باشد. همچنین سیستمهای الکتریکی دارای موتورهای متعدد، کنترلرها، حسگرها و اجزای پیچیدهای هستند که نصب و نگهداری آنها نیز هزینهبر است.
نتیجهگیری
تخت بیمارستانی یک سامانه پیچیده از اجزای مختلف است که با همکاری یکدیگر، راحتی، ایمنی و کارایی را برای بیمار و کادر درمان فراهم میآورند. چهارچوب مقاوم، تشک مناسب، نردههای ایمن، چرخهای قابل اعتماد و کنترلرهای پیشرفته، اجزای اصلی این تختها هستند. شناخت اجزای اصلی تخت بیمارستانی نهتنها به درک بهتر تجهیزات پزشکی کمک میکند، بلکه نشاندهندهی میزان اهمیت طراحی و فناوری در ارائه مراقبتهای بهینه به بیماران است.